|
Giáp Thị Giang (bên phải): “Cầu chúc mọi người
may mắn và hạnh phúc”.
Hội nghị khoa học quốc
tế "Nạn nhân chất da cam/dioxin Việt Nam - những điều mong
muốn" diễn ra tại Hà Nội từ 16 đến 17-3. Hơn 150 nhà khoa
học, nhà hoạt động xã hội từ 11 nước tham dự hội nghị sẽ gửi một
bức thư tới tòa án phúc thẩm Mỹ - nơi sẽ xét xử phúc thẩm vụ kiện
của các nạn nhân dioxin Việt Nam.
“Chúng tôi đã dự định mời khoảng 100 nhà khoa học Việt Nam và
quốc tế đến tham dự hội thảo, nhưng càng gần ngày diễn ra hội
thảo lại càng có thêm nhiều người mong muốn được tham dự và chúng
tôi đã quyết định mời... gấp đôi dự định” - bà Lê Thị Nhâm Tuyết,
Giám đốc TT Nghiên cứu giới - gia đình và môi trường trong phát
triển, đã nói tại Hội thảo như vậy.
Chuyện của vợ người cựu
binh
Bà Debra: "Được mời đến Việt Nam, tôi nghĩ rằng ít ra thì
mình cũng có thể gặp được những người mà mình rất muốn giúp đỡ
và chia sẻ. Khi bắt đầu có ý tưởng đến Việt Nam, có người nói
với tôi rằng người Việt Nam rất nhạy cảm nếu một người ở hoàn
cảnh như tôi đề cập đến dioxin. Nhưng tôi không nghĩ vậy.Mỹ đang
tiếp tục cuộc chiến ở Iraq. Chất uranium đang được sử dụng và
những hậu quả mà chất độc này gây ra to lớn không kém dioxin.
Không thể nhìn thấy điều đó mà không nói gì. Nếu không có ai đó
để nói về sai lầm, thì sai lầm sẽ nối tiếp những sai lầm, và hậu
quả sẽ thật khủng khiếp đối với những nạn nhân."
Câu chuyện xúc động nhất trong buổi làm việc đầu tiên của hội
thảo là của bà Debra - một họa sĩ, nghệ sĩ sắp đặt: “Chồng tôi,
Peter Charles Kraus, là trung sĩ nhất quân đội Hoa Kỳ. Anh ấy
sang Việt Nam năm 1965 trong vòng sáu tháng và trở về, ốm yếu
vì dioxin. Chúng tôi lấy nhau khi anh đã trở bệnh. Trong vòng
12 năm, chúng tôi tìm mọi cách kéo dài thời gian chiến đấu với
bệnh tật, nhưng cuối cùng thì chồng tôi ra đi vì ung thư phổi.
Chồng tôi hầu như không kể gì về chiến tranh, chỉ biết rằng anh
ấy đã từng thấy rất nhiều người chết. Còn tôi thì phải chứng kiến
chồng tôi ra đi từ từ. Tôi không quên nổi hình ảnh đó. Rất nhiều
người khác nữa cũng chết và tiếp tục chết vì dioxin. Tôi không
thể ngồi đó nhìn, cần phải nói lên cho cả thế giới này biết.
Tôi mất hai năm rưỡi để phục hồi sau nỗi đau mất chồng. Tôi gửi
đơn khiếu nại đến Ủy ban phụ trách các vấn đề cựu chiến binh.
Sau rất nhiều nỗ lực, tôi cũng đã buộc chính phủ phải thừa nhận
rằng cái chết của chồng tôi là do dioxin gây ra. Chính phủ đã
bồi thường cho tôi. Khoản tiền đó tôi dùng để nghiên cứu về những
tác hại của dioxin và theo đuổi dự án tuyên truyền về chất độc
da cam thông qua triển lãm nghệ thuật, bắt đầu từ năm 1999. Kèm
theo đó là những buổi nói chuyện về ảnh hưởng của chất độc da
cam đến toàn bộ sự sống. Tôi thường nói rằng con người ở rất nhiều
quốc gia từng tham chiến như Việt Nam, New Zealand, Australia,
Pháp, Anh, Canada... bị ảnh hưởng bởi dioxin, và rằng hàng chục
năm qua chất diệt cỏ có chứa dioxin vẫn không ngừng được sử dụng
và hủy hoại môi trường, động vật và con người”.
86 triệu lít chất độc
hóa học?
Cuộc hội thảo dường như nóng lên sau báo cáo của TS Lê Kế Sơn,
chánh văn phòng Ban chỉ đạo quốc gia khắc phục hậu quả chất độc
hóa học do Mỹ sử dụng trong chiến tranh.
Theo ông Sơn, những nghiên cứu mới đây của cả các nhà khoa học
quốc tế và trong nước cho thấy trong những năm chiến tranh quân
đội Mỹ có thể đã rải đến 86 triệu lít chất độc hóa học lên lãnh
thổ Việt Nam, lớn hơn nhiều so với thống kê trước đây (khoảng
72 triệu lít). Chưa kể, lượng dioxin trong các nghiên cứu mới
nhất cũng lớn hơn nhiều. Các nhà khoa học cũng đã phát hiện những
tổn thương về gen và nhiễm sắc thể ở những người bị phơi nhiễm
dioxin và đây là nguyên nhân dẫn đến dị tật ở con cái họ và các
thế hệ tiếp sau.
“Rõ ràng tỷ lệ trẻ dị tật ở những vùng bị rải chất độc hóa học
cao hơn hẳn những vùng khác. Chứng minh bệnh tật đó là do dioxin
cần phải có những nghiên cứu cẩn trọng, nhưng những người từng
sinh con khỏe mạnh, sau chiến tranh lại sinh con dị tật hoặc những
người sinh 6-7 con bị dị tật thì đó là do phơi nhiễm dioxin chứ
không phải nguyên nhân gì khác” - trao đổi bên lề hội thảo, ông
Nguyễn Văn Tường (ĐH Y Hà Nội) bày tỏ.
Tuy nhiên trong danh sách 13 bệnh mà Viện hàn lâm Khoa học Hoa
Kỳ đã công nhận có liên quan đến dioxin vẫn chưa có các dị tật
bẩm sinh ở con cái cựu binh và rất, rất nhiều loại dị tật khác.
Bởi như nhận định của GS Bernard Doray (Pháp), những nghiên cứu
về dioxin đã bị xuyên tạc. Mới đây nhất, các nghiên cứu tại sân
bay Biên Hòa, Đà Nẵng, Phù Cát vẫn cho thấy nồng độ dioxin cao
gấp hàng trăm lần nồng độ cho phép. “Nhiệm vụ của chúng ta là
tập trung làm rõ tác hại của dioxin” - GS Doray khẳng định.
Chúng ta và vợ người cựu binh sẽ phải tiếp tục cuộc đấu tranh
cam go, nhất là tại phiên tranh tụng tháng tư tới đây tại Hoa
Kỳ, trong đó quan trọng nhất là các chứng cứ khoa học chứng minh
sự liên quan giữa dioxin đến bệnh tật của hàng triệu người Việt
Nam bị phơi nhiễm, và hội thảo này là một trong những cuộc đấu
tranh ngoài phiên tòa. Nhưng chúng tôi tin là kết thúc sẽ có hậu
bởi ngay nạn nhân, những người đau khổ nhất, vẫn luôn luôn hy
vọng.
Kết thúc buổi làm việc sáng qua, tiếng vỗ tay vang dội đã kéo
dài suốt mấy phút đồng hồ bởi bài phát biểu thật lưu loát và trôi
chảy bằng tiếng Anh của Giáp Thị Giang, một nạn nhân chất độc
da cam đang sống ở Làng hữu nghị Vân Canh. Giang và chị gái Giáp
Thị Hương đã sống hơn một năm ở làng, gắn liền với chiếc xe lăn
có nẹp lên tận đầu bởi chị em cô bị chứng teo cơ tiến triển, không
tự ngồi chứ chưa nói đến đứng và đi lại được. Trong khi trước
đó Giang và chị gái đều đã được đi học, đều xinh xắn như bao bạn
gái bình thường khác. Nhưng thật bất ngờ Giang rất hoạt bát và
vui vẻ, cô đang sống những ngày tháng tuổi trẻ giống hệt như các
bạn cùng trang lứa. Bởi cô còn hy vọng, như lời chúc của cô sáng
qua với mọi người: “Cầu chúc mọi người may mắn và hạnh phúc”.
• HÀM LƯỢNG DIOXIN Ở
VIỆT NAM LỚN HƠN SỐ LIỆU TỪNG CÔNG BỐ
Hội thảo khoa học quốc tế “Nạn nhân chất độc da cam dioxin VN
-Những điều mong muốn” do Trung tâm nghiên cứu giới, gia đình
và môi trường tổ chức đã khai mạc 16-3 tại Hà Nội. Các nhà khoa
học Úc, Đan Mạch, Đức, Hàn Quốc, Mỹ, Thụy Điển, Nga, VN đã chia
sẻ và phân tích những tác hại của chất độc này tới sức khỏe và
môi trường của con người VN. Theo bà Annika Johasson, Phân viện
quốc tế về sức khỏe – Viện Karolinska (Thụy Điển), phân tích mẫu
máu người ở Biên Hòa, một trong những căn cứ quân sự của Mỹ ở
miền Nam Việt Nam trước đây cho thấy nồng độ dioxin lên tới 271
phần tỉ so với nồng độ dioxin là 2 phần tỉ trong mẫu máu người
ở Hà Nội-nơi mà chất độc da cam không được sử dụng. Đặc biệt,
dioxin tích tụ trong sữa mẹ có thể khiến trẻ hấp thụ tới 95% trong
quá trình nuôi dưỡng. Môt thông tin khác được bà Annika Johasson
đưa ra là, hàm lượng dioxin đã được rải xuống miền Nam VN có thể
lên đến 600kg, lớn hơn gấp vài lần so với số liệu vẫn được nói
đến hàng chục năm qua là 170kg.
(Người Lao Động 14/03/2006)
|
Cập
nhật 14:48 ngày 17-03-2006